దాదాపు శతాబ్ద కాలం తర్వాత ప్రపంచంలోని కొన్ని దేశాలు యుద్ధ కాంక్షతో రగిలిపోతున్నాయి. 3వ ప్రపంచ యుద్ధం దిశగా అడుగులు పడుతున్నాయి. దీన్ని నివారించేందుకు అగ్రరాజ్యం అమెరికా కొత్త అధ్యక్షుడు డోనాల్డ్ ట్రంప్ చేస్తున్న ప్రయత్నాలు సఫలమయ్యేలా కనిపించడం లేదు. మూడేళ్ల క్రితం ఉక్రెయిన్ – రష్యా మధ్య తలెత్తిన యుద్ధానికి తోడు ఏడాది క్రితం ఇజ్రాయిల్ – పాలస్తీనా, ఇజ్రాయిల్ – లెబనాన్, ఇజ్రాయిల్ – ఇరాన్ దేశాల మధ్య మొదలైన యుద్ధం ప్రపంచాన్ని మరో ప్రపంచ యుద్ధం దిశగా తీసుకెళ్తున్నాయి. ఉక్రెయిన్ – రష్యా మధ్య తలెత్తిన యుద్ధం కారణంగా ఆ రెండు దేశాలు మాత్రమే కాదు, యావత్ ప్రపంచమే పరోక్షంగా ప్రభావితమై ఇబ్బందులు ఎదుర్కొంటోంది. ఉక్రెయిన్‌కు వెన్నుదన్నుగా నిలబడి ఆయుధాలు సహా అనేక రకాలుగా సహాయం అందించిన అగ్రరాజ్యం అమెరికా.. ఇప్పుడు ‘శాంతి’ మంత్రం జపిస్తోంది. ఆ దేశంలో జరిగిన అధ్యక్ష ఎన్నికలు, అధికార మార్పిడితో పూర్తిగా దేశం వైఖరే మారిపోయింది. అమెరికా అండ చూసుకుని రష్యాతో పోరాడుతూ వచ్చిన ఉక్రెయిన్‌కు.. ఇప్పుడు ఏం చేయాలో పాలుపోవడం లేదు.
ఇలా మొదలైంది
ఉక్రెయిన్ దేశం.. 90వ దశకం వరకు యూనియన్ ఆఫ్ సోవియట్ సోషలిస్ట్ రిపబ్లిక్స్ (USSR)లో భాగంగా ఉండేది. USSR పతనంతో అందులోని దేశాలన్నీ స్వతంత్ర దేశాలుగా అవతరించాయి. ఉక్రెయిన్ – రష్యా మధ్య సంస్కృతి, సంప్రదాయాల పరంగా సారూప్యత, ఉక్రెయిన్ రాజధాని ‘కీవ్’ నగరం చరిత్రలో రష్యాకు సాంస్కృతిక రాజధానిగా ఉండడం వంటివి ఈ రెండు దేశాల మధ్య సత్సంబంధాలకు కారణమయ్యాయి. కానీ కాలక్రమంలో రెండు దేశాల్లో పాలకులు మారడంతో వైరం ఏర్పడింది. ఉక్రెయిన్ భూభాగంలో రష్యన్ భాషను మాట్లాడే ప్రాంతాలను కలిపేసుకునే ప్రయత్నం చేపట్టిన రష్యా.. 2014లో సైనికచర్యతో ఉక్రెయిన్ దేశంలోని ‘క్రిమియా’ ద్వీపకల్పాన్ని స్వాధీనం చేసుకుంది. అప్పటి నుంచి ఉక్రెయిన్ – రష్యా మధ్య వైరం ముదిరి శతృత్వంగా మారింది. ఈ క్రమంలో ఉక్రెయిన్ తనకు బలమైన ప్రపంచ కూటమి అండ ఉంటే తప్ప పెద్ద దేశం రష్యాను ఎదురించడం సాధ్యం కాదని భావించింది. అగ్రరాజ్యం అమెరికా సహా 2 నార్త్ అమెరికన్ దేశాలు, 30 యురోపియన్ దేశాలతో ఏర్పడ్డ సైనిక కూటమి “నార్త్ అట్లాంటిక్ ట్రీటీ ఆర్గనైజేషన్ (NATO)”లో సభ్యత్వం తీసుకుంటే రష్యా ఆక్రమణలను తిప్పికొట్టవచ్చని ఉక్రెయిన్ భావించింది. నాటో సభ్య దేశాలు సైతం ఉక్రెయిన్‌ను చేర్చుకునేందుకు సానుకూలత వ్యక్తం చేశాయి. కానీ రష్యా ఈ చర్యను తీవ్రంగా వ్యతిరేకించింది. నాటోలో చేరితే తీవ్ర పరిణామాలు ఉంటాయని హెచ్చరించింది. అయినా సరే ఉక్రెయిన్ వినకపోవడంతో.. రష్యా ఒక్కసారిగా యుద్ధం మొదలుపెట్టింది. రష్యా ఆక్రమణను వ్యతిరేకించే క్రమంలో నాటో దేశాలన్నీ ఉక్రెయిన్‌కు అండగా నిలిచాయి. ఆయుధాలు, అస్త్రాలు అందజేసి రష్యాను నిలువరించాయి. ఫలితంగా రష్యాతో మొదలైన యుద్ధం మూడేళ్లు పూర్తయినా కొనసాగుతూ వచ్చింది.
ఇప్పుడేం జరిగింది?
అమెరికాలో డెమోక్రట్ల ప్రభుత్వం పోయి రిపబ్లికన్లు అధికారంలోకి వచ్చారు. డోనాల్డ్ ట్రంప్ మొదటి నుంచి రష్యా-ఉక్రెయిన్ మధ్య యుద్ధాన్ని వ్యతిరేకించారు. తాను అధికారంలో ఉండి ఉంటే అసలు ఈ రెండు దేశాల మధ్య యుద్ధం వచ్చేదే కాదని గతంలోనే పలుమార్లు వ్యాఖ్యానించారు. ఇప్పుడు రెండోసారి అమెరికా అధ్యక్ష పగ్గాలు చేపట్టిన తర్వాత ఉక్రెయిన్‌కు అందించే సైనిక సహయాన్ని నిలిపేశారు. రష్యాతో శాంతి చర్చలు జరపాలని, తాము మధ్యవర్తిత్వం వహిస్తామని ప్రకటించారు. అన్నట్టుగానే సౌదీ అరేబియా వేదికగా ఉన్నతస్థాయి చర్చలు జరిగాయి. కానీ వాటిలో ఎలాంటి పురోగతి కనిపించలేదు. శాంతి ప్రయత్నాల్లో భాగంగా ఉక్రెయిన్ భూభాగంపై ఉన్న అరుదైన ఖనిజాల వెలికితీతకు తమను అనుమతించాలని అమెరికా ప్రతిపాదించింది. దీనిపై చర్చించి ఒప్పందాలు కుదుర్చుకోవడం కోసం ఉక్రెయిన్ అధ్యక్షుడు వొలోదిమిర్ జెలెన్‌స్కీ అమెరికాలో పర్యటించారు. అయితే తమకు సైనిక సహాయాన్ని నిలపవద్దని, రష్యా దురాక్రమణ ప్రయత్నాలకు అడ్డుకట్ట వేయకపోతే తాము మరింత నష్టపోతామని చెప్పుకొచ్చారు. అకస్మాత్తుగా సైనిక సహాయాన్ని తగ్గించడం సరికాదంటూ కాస్త పరుషంగా మాట్లాడారు.
సరిగ్గా ఈ వైఖరే అమెరికా అధ్యక్షుడు డోనాల్డ్ ట్రంప్‌కు ఆగ్రహం తెప్పించింది. ఇన్నేళ్లుగా సాయం చేస్తున్న దేశంతో ఉక్రెయిన్ అధ్యక్షుడు ప్రవర్తించే తీరు ఇది కాదని అమెరికా అధ్యక్ష, ఉపాధ్యక్షులు డోనాల్డ్ ట్రంప్, జేడీ వాన్స్ ఇద్దరూ మీడియా కెమేరాల ముందే జెలెన్‌స్కీతో వాదులాడారు. ఏమాత్రం కృతజ్ఞత లేకుండా అమర్యాదకరంగా ప్రవర్తిస్తున్నారంటూ మండిపడ్డారు. జెలెన్‌స్కీ లక్షల మంది ప్రాణాలతో చెలగాటం ఆడుతున్నారని, ఇది మూడో ప్రపంచ యుద్ధానికి దారితీసేలా ఉందని ట్రంప్ అసహనం, ఆగ్రహం వ్యక్తం చేశారు. దీంతో చర్చలు అర్థాంతరంగా ముగిశాయి. ఖనిజాల ఒప్పందంపై సంతకం చేయకుండానే జెలెన్‌స్కీ తమ దేశానికి వెనుదిరిగారు.
అనంతరం ఇరు దేశాధినేతలు సోషల్ మీడియాలో భిన్న ప్రకటనలు చేశారు. రష్యా అధ్యక్షుడు పుతిన్‌ను ఉగ్రవాదిగా అభివర్ణిస్తూ.. లక్షల మంది ప్రాణాలు బలితీసుకున్న హంతకుడు, నియంత విషయంలో రాజీపడాల్సిన అవసరం లేదని జెలెన్‌స్కీ అన్నారు. యుద్ధాన్ని ప్రారంభించిందే పుతిన్ అని గుర్తుచేశారు. మరోవైపు ట్రంప్ కూడా ఒక ప్రకటన చేస్తూ.. జెలెన్‌స్కీ శాంతి కాంక్షించే వ్యక్తి కాదని విమర్శించారు. తాము తక్షణమే శాంతి నెలకొల్పాలని చూస్తుంటే.. జెలెన్‌స్కీ మాత్రం మరో పదేళ్లు యుద్ధం కొనసాగించాలన్న ధోరణితో వ్యవహరిస్తున్నారని ఆరోపించారు.
ఇజ్రాయిల్ విషయంలోనూ అదే తీరు
ఇజ్రాయిల్‌పై ఒక్కసారిగా పాలస్తీనాకు చెందిన హమాస్ సంస్థ విరుచుకుపడి విచక్షణారహితంగా సామాన్యులను ఊచకోత కోయడంతో ఆ దేశం పాలస్తీనాతో యుద్ధానికి దిగింది. హమాస్ చేతిలో బందీలుగా ఉన్న ఇజ్రాయిలీలను విడిపించుకునే ప్రయత్నాల్లో భాగంగా పాలస్తీనా గాజా స్ట్రిప్‌ను దాదాపుగా ధ్వంసం చేసింది. ఏడాదికిపైగా సాగిన పోరాటంలో పాలస్తీనా, ఆ దేశానికి మద్దతిచ్చిన లెబనాన్, ఇరాన్ దేశాలు కూడా నష్టపోయాయి. ఈ క్రమంలో శాంతిని నెలకొల్పేందుకు ప్రపంచ దేశాలు రంగంలోకి దిగాయి. తొలి దశ కాల్పుల విరమణ ఒప్పందం కుదిరింది. అది నేటితో (మార్చి 1) ముగియనుండడంతో ఈజిప్ట్ రాజధాని కైరోలో మొదలైన రెండో దశ చర్చలు ప్రాధాన్యత సంతరించుకున్నాయి. అమెరికా, ఖతార్, ఈజిప్ట్ దేశాలు ఈ చర్చలకు మధ్యవర్తిత్వం వహించాయి. చివరకు ఇవి కూడా సఫలీకృతం కాలేదు.
అమెరికా తీరే అంత
అమెరికా తన అవసరాలు, ప్రయోజనాలే పరమావధిగా వ్యవహరిస్తుందని.. ఈ క్రమంలో ఇతర దేశాలు ఏమైపోయినా తనకేం పట్టనట్టుగా ఉంటుందని అంతర్జాతీయంగా ఉన్న విమర్శ. అమెరికాతో శతృవుగా ఉండడం ప్రమాదకరమని, కానీ మిత్రుడిగా ఉండడం ప్రాణాంతకమని హెన్రీ కిస్సింజర్ చెప్పిన మాటలను ఇప్పుడు ప్రపంచదేశాలు గుర్తుచేసుకుంటున్నాయి.
“It may be dangerous to be America’s enemy, but to be America’s friend is fatal.”
― Henry Kissinger
అమెరికాను నమ్ముకుని యుద్ధంలోకి దిగిన ఉక్రెయిన్ చివరకు ఒంటరిగా మారింది. అయితే ఉక్రెయిన్ ఒంటరి కాదని, తమ మద్ధతు ఉంటుందని ఫ్రాన్స్ సహా మరికొన్ని యురోపియన్ దేశాలు చెబుతుంటే, యూరోపియన్ యూనియన్లోని మరికొన్ని దేశాలు ‘శాంతి’ నెలకొల్పాలన్న ట్రంప్ ప్రయత్నాలను సమర్థిస్తున్నాయి.
తమ ప్రయోజనాల కోసం ఇతర దేశాల అంతర్గత వ్యవహారాల్లో జోక్యం చేసుకోవడం, ఆ తర్వాత గాలికి వదిలేసి వెళ్లిపోవడం అమెరికాకు అలవాటేనని కొందరు అంతర్జాతీయ వ్యవహారాల నిపుణులు చెబుతున్నారు. ఇరాక్ దేశాధ్యక్షుడిగా ఉన్న సద్దాం హుస్సేన్‌ను గద్దె దించడం, అప్ఘనిస్తాన్‌లో తాలిబన్లకు వ్యతిరేకంగా ప్రజా ప్రభుత్వానికి మద్దతివ్వడం.. తర్వాత ఒక్కసారిగా ఉపసంహరించుకుని వెనక్కి వెళ్లిపోవడం.. ఇలా చెప్పుకుంటే పోతే చాలా ఉదాహరణలు ఉన్నాయని వారంటున్నారు. ఏదెలా ఉన్నా.. ఇప్పుడు ఉక్రెయిన్ విషయంలో అమెరికా వ్యవహరిస్తున్న తీరుపై భిన్న స్వరాలు వినిపిస్తున్నాయి.
మరిన్ని అంతర్జాతీయ వార్తల కోసం ఇక్కడ క్లిక్ చేయండి..
