ఆర్‌బిఐకి నోట్ల ముద్రణ ఖరీదైనదిగా మారుతోంది. ఒక సంవత్సరంలో ఖర్చు గణనీయంగా పెరిగింది. రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా (RBI) జారీ చేసిన నోటిఫికేషన్ ప్రకారం, 2024-25 ఆర్థిక సంవత్సరంలో బ్యాంకు నోట్ల ముద్రణ వ్యయం వార్షిక ప్రాతిపదికన దాదాపు 25 శాతం పెరిగి రూ.6,372.8 కోట్లకు చేరుకోగా, 2023-24 ఆర్థిక సంవత్సరంలో ఇది రూ.5,101.4 కోట్లుగా ఉంది.
ఈ నోట్ పై అత్యధిక ఖర్చు
గురువారం విడుదలైన రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా 2024-25 వార్షిక నివేదిక ప్రకారం.. 2024-25 ఆర్థిక సంవత్సరంలో చెలామణిలో ఉన్న బ్యాంకు నోట్ల విలువ, పరిమాణం వరుసగా ఆరు శాతం, 5.6 శాతం పెరిగాయి. నివేదిక ప్రకారం, 2024-25లో రూ. 500 బ్యాంకు నోట్ల వాటా 86 శాతంగా ఉంది. ఇది విలువ పరంగా స్వల్పంగా తగ్గింది.
మొత్తం బ్యాంకు నోట్లలో పరిమాణం పరంగా చూస్తే, రూ.500 డినామినేషన్ నోట్లు అత్యధికంగా 40.9 శాతం వాటాను కలిగి ఉన్నాయని తెలిపింది. దీని తరువాత రూ.10 డినామినేషన్ నోట్ల వాటా 16.4 శాతంగా ఉంది. చెలామణిలో ఉన్న మొత్తం బ్యాంకు నోట్లలో తక్కువ విలువ కలిగిన బ్యాంకు నోట్ల (రూ. 10, రూ. 20, రూ. 50) వాటా 31.7 శాతం.
2000 రూపాయల నోటుపై అప్‌డేట్‌:
2000 రూపాయల నోట్లను చెలామణి నుండి ఉపసంహరించుకోవడం మే 2023లో ప్రారంభమైంది. ఇది గత ఆర్థిక సంవత్సరం కూడా కొనసాగింది. ప్రకటన సమయంలో చెలామణిలో ఉన్న రూ.3.56 లక్షల కోట్లలో 98.2 శాతం మార్చి 31, 2025 నాటికి బ్యాంకింగ్ వ్యవస్థకు తిరిగి వచ్చాయి. 2024-25లో చెలామణిలో ఉన్న నాణేల విలువ, పరిమాణం వరుసగా 9.6 శాతం. అలాగే 3.6 శాతం పెరిగాయి. అలాగే, 2024-25 ఆర్థిక సంవత్సరంలో చలామణిలో ఉన్న ఈ-రూపాయి విలువ 334 శాతం పెరిగింది.
చెలామణిలో ఉన్న కరెన్సీలో నోట్లు, సెంట్రల్ బ్యాంక్ డిజిటల్ కరెన్సీలు (CBDCలు), నాణేలు ఉన్నాయి. ప్రస్తుతం, రూ.2, రూ.5, రూ.10, రూ.20, రూ.50, రూ.100, రూ.200, రూ.500, రూ.2000 విలువల నోట్లు చెలామణిలో ఉన్నాయి. రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఇకపై రూ.2, రూ.5, రూ.2000 డినామినేషన్ల బ్యాంకు నోట్లను ముద్రించడం లేదు.
మార్కెట్లో నాణేలు
ఇక 50 పైసలు, ఒక రూపాయి, రెండు రూపాయలు, ఐదు రూపాయలు, 10 రూపాయలు, 20 రూపాయల నాణేలు చెలామణిలో ఉన్నాయి. నకిలీ నోట్లకు సంబంధించి 2024-25లో బ్యాంకింగ్ రంగంలో స్వాధీనం చేసుకున్న మొత్తం నకిలీ భారతీయ కరెన్సీ నోట్లలో (FICN) 4.7 శాతం ఉన్నట్లు నివేదిక పేర్కొంది. 2024-25 ఆర్థిక సంవత్సరంలో రూ.10, రూ.20, రూ.50, రూ.100, రూ.2000 డినామినేషన్ల నకిలీ నోట్లు తగ్గాయి. అదే సమయంలో గత సంవత్సరంతో పోలిస్తే రూ.200, రూ.500 డినామినేషన్ల నకిలీ నోట్లు వరుసగా 13.9, 37.3 శాతం పెరిగాయి. నోట్లలో కొత్త/మెరుగైన భద్రతా లక్షణాలను ప్రవేశపెట్టే ప్రక్రియను చురుగ్గా కొనసాగిస్తున్నట్లు ఆర్‌బిఐ తెలిపింది. విదేశీ వనరులపై ఆధారపడటాన్ని తగ్గించడానికి గత కొన్ని సంవత్సరాలుగా బ్యాంకు నోట్ల ముద్రణను స్వదేశీకరణ చేయడంపై చురుకుగా పనిచేస్తున్నారు.
“నిరంతర ప్రయత్నాలతో, నోట్ల ముద్రణకు ఉపయోగించే అన్ని ప్రాథమిక ముడి పదార్థాలు, అంటే బ్యాంక్ నోట్ పేపర్, అన్ని రకాల సిరాలు (ఆఫ్‌సెట్, నంబరింగ్, ఇంటాగ్లియో, రంగు మారుతున్న ఇంటాగ్లియో సిరాలు), అన్ని ఇతర భద్రతా సంబంధిత వస్తువులను ఇప్పుడు దేశీయంగా కొనుగోలు చేస్తున్నారని తెలిపింది.
మరిన్ని బిజినెస్ వార్తల కోసం ఇక్కడ క్లిక్ చేయండి
